N-sanatorium

Noorder Sanatorium artis impression

Dennenoord, Noorder Sanatorium, Artist Impression door de Archtect Egbert Reitsema, gemaakt voor de bouw, jaartal onbekend

bron: J H te Z

klik op de tekening voor een vergroting

“Het mooiste gebouw van Noord Nederland”

Noorder Sanatorium te Zuidlaren door Jan Abrahamse

In dit artikeltje van de reeks over de mooiste gebouwen van Noord-Nederland,is het woord aan architectuurfotograaf Arthur Blonk.Geboren in Haarlem, opgegroeid in Amsterdam en Eindhoven, heeft Blonk gestudeerd aan de TH van Eindhoven, aanvankelijk elektrotechniek en later, toen daar de afdeling Bouwkunde werd geïntroduceerd, volgde hij die studie en studeerde hij af als architect.............

Een gebouw om aan te raken
Arthur Blonk heeft zijn keuze laten vallen op het gebouw van het Noorder Sanatorium in Zuidlaren, dat in 1935 gebouwd werd door de bekende Groningse architect Egbert Reitsma. Het gebouw is gelegen aan de Stationsweg, een van de toegangswegen naar het dorp. Arthur Blonk: 'Als ik langs het gebouw reed, moest ik er altijd naar kijken. Het gebouw heeft een bepaalde uitstraling. Als je oppervlakkig kijkt, denk je dat het een symmetrisch gebouw is, maar dat is het niet. Op afstand heeft het gebouw een overtuigende vorm, het is ingenieus gebeeldhouwd. De toren van het gebouw is vooral geplaatst om het gebouw hoogte te geven, en het is daardoor evenwichtig gemodelleerd. Wanneer je dichter bij het gebouw komt, geeft het zichzelf prijs: dan zie je steeds meer nieuwe dingen, zoals de ramen, de tegels, het metselwerk en een overdreven brede horizontale lintvoeg. Een belangrijke kwaliteit is dat je niet naar de ingang hoeft te zoeken. Het is een gebouw dat erom vraagt om aangeraakt te worden. Daar kan ik dus niet afblijven. Ik moet er even mijn hand op leggen.'

Blauwe paviljoen
'Bij de entree word je heel uitnodigend opgevangen door de twee vleugels. En als je binnen bent, ga je weer naar het licht toe, naar een heel spannend trappenhuis. In de volksmond wordt het overwegend met gele steen opgetrokken gebouw het 'blauwe paviljoen' genoemd vanwege de opvallende ultramarijne betegeling aan de voorgevel. Zo zie je dat details veel betekenen voor dit gebouw.' 'Reitsma wist hoe hij met het licht moest omgaan. In de kleinste toiletten, waar je altijd het licht moet aandoen, heeft hij de ruimte ernaast gebruikt om het licht door te laten via glazen bouwstenen. Hetzelfde geldt voor de gangen. De schoonheid van het gebouw komt ook tot uitdrukking in de vijver en de tuin.'

Open afdeling
Het Noorder Sanatorium heeft een veelbewogen geschiedenis. Oorspronkelijk bedoeld als een 'open afdeling', geldt het gebouw als een belangrijk monument voor het veranderende klimaat in de psychiatrische inrichtingen tijdens het begin van deze eeuw. In de oorlogsjaren is het door de Duitsers bezet en na de bevrijding is het gebruikt als gevangenis voor politieke delinquenten. In 1988 wilde de gemeente Zuidlaren het gebouw slopen voor een hotel, maar dat is voorkomen door Pharma Bio-Research International bv., een instituut dat zich bezig houdt met geneesmiddelenonderzoek. Er zijn door Pharma Bio-Research wel veranderingen in het gebouw aangebracht die niet allemaal even fraai zijn

Bron: www.noorderbreedte.nl

OZL0210_800

Dennenoord, Noorder Sanatorium in aanbouw, foto 1935

bron: F. van der Molen

OZL0209_800

Dennenoord, Noorder Sanatorium in aanbouw, foto 1935

bron: F. van der Molen

OZL0054_800

Dennenoord, de vijver voor het Sanatorium wordt nog puur met mankracht uitgegraven. Alles nog met schep en kruiwagen, foto midden jaren ‘30 Foto beschikbaar gesteld door de familie Kremers. Opa Auke Klomp was verpleger op Dennenoord en staat 8-ste van links op de foto (wit jasje met hoed).

gravers voor Sanatorium_800